Skip to main content

Konstrukcja prawna swobód rynku wewnętrznego Unii Europejskiej

Konstrukcja prawna swobód rynku wewnętrznego Unii EuropejskiejCelem niniejszej rozprawy jest próba analizy swobód jednolitego rynku wewnętrznego Unii Europejskiej. Rynek ten stanowi fenomen, zapewniając funkcjonowanie między państwami członkowskimi obszaru gospodarczego bez granic wewnętrznych na skalę nieznaną w stosunkach międzynarodowych. Co godne podkreślenia w dobie współczesnej, jest to jedno z niewielu osiągnięć całego procesu integracji europejskiej, którego nie kontestują nawet eurosceptycy. Natomiast jego fundament stanowi przewidziany w art. 26 TFUE swobodny przepływ towarów, usług, osób i kapitału, chociaż należy zaznaczyć, że akurat ta lista ma charakter cokolwiek symboliczny, gdyż nie w pełni pokrywa się z rzeczywistym katalogiem swobód przewidzianych w normach szczególnych.

Swobody są niewątpliwie interesującym obiektem badawczym z wielu względów, które nie ograniczają się jedynie do specyfiki procesu integracji europejskiej, co wymaga oczywiście sięgania do szczególnego podłoża ideowego zapoczątkowanego przez liberalizm i funkcjonalizm. Analiza ich norm okazuje się wyzwaniem z perspektywy teoretycznoprawnej, a ponadto zajmują one poczesne miejsce w unijnych Traktatach, którym przypisuje się charakter aktów konstytucyjnych porządku ponadnarodowego, cechującego się autonomią, wyjątkowymi zasadami stosowania i wykładni.

W celu realizacji założeń badawczych niniejsza rozprawa została podzielona na trzy części. Pierwsza stanowi próbę ujęcia systemowego, które nie ogranicza się jedynie do przedstawienia miejsca norm swobód w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i ich związków z innymi normami. Dlatego po wstępnym przedstawieniu podłoża ideowego i genezy procesów integracyjnych skoncentrowano się na problematyce ogólnej teorii swobód, ich konstrukcji oraz fundamentalnym charakterze, także jako praw podmiotowych i obywatelskich, analizując ponadto wyzwania wykładni.

W części drugiej rozważany jest wpływ swobód na systemy krajowe oraz zagadnienia podziału władzy w Unii, jaki one generują, co wiąże się z koniecznością znalezienia formuły ich otwartości na obce czynniki produkcji w ramach swobodnego przepływu oraz rozwiązania dylematu zarządzania różnicami w regulacjach krajowych. Wymaga to uwzględnienia roli wyjątków i ograniczeń swobód rozumianych jako mechanizm korygujący oraz znaczenia zastosowania zasady proporcjonalności.

Natomiast w części trzeciej analizowany jest model ochrony prawnej, jaki zapewniają swobody. Najpierw przedstawiony został jej zakres podmiotowy i przedmiotowy, ze szczególnym uwzględnieniem wymogu elementu transgranicznego. Następnie dokonano analizy rozumienia i roli zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność oraz kluczowego zakazu stosowania barier w swobodnym przepływie między państwami członkowskimi UE.

*****

AutorAleksander Cieśliński

Komitet Redakcyjny: Przewodniczący – prof. dr hab. Leonard Górnicki
                                   Członek – dr Anna Trzmielak-Stanisławska
                                   Członek – mgr Bożena Górna

Recenzja wydawnicza: dr hab. prof. nadzw. UWr Dagmara Kornobis-Romanowska

Temat i słowa kluczowe: rynek, Unia Europejska, integracja europejska, przepływ towarów, rynek wewnętrzny UE, prawo gospodarcze, obrót międzynarodowy, obywatelstwo UE, system ochrony prawnej w UE, wykładnia prawa unijnego, zasada niedyskryminacji, zasada proporcjonalności, zasada kraju pochodzenia, swobodny przepływ towarów, usług, osób i kapitału

Wydawca: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa

ISBN 978-83-61370-81-9

Miejsce wydania: Wrocław

Data wydania: 2013

Prawa: © Aleksander Cieśliński

Projekt i wykonanie okładki: Marta Pawlak

Skład i opracowanie techniczne: Aleksandra Kumaszka, Tomasz Kalota - eBooki.com.pl

Dostęp online: http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/40719

*****

Spis treści

 

WSTĘP

CZĘŚĆ PIERWSZA. SWOBODY W UJĘCIU SYSTEMOWYM

ROZDZIAŁ I. GENEZA I RAMY

1. PODŁOŻE KONCEPCYJNE

A. Doktryna ordoliberalizmu

B. Wolność gospodarcza

2. SPECYFIKA EUROPEJSKIEJ INTEGRACJI GOSPODARCZEJ

A. Istota jednolitego rynku wewnętrznego

B. Perspektywa funkcjonalna 

ROZDZIAŁ II. NATURA SWOBÓD

1. KONCEPCJA OGÓLNEJ TEORII SWOBÓD

2. PROBLEMATYKA KONSTYTUCJONALIZACJI

A. Fundamentalny charakter swobód

B. Rola swobód w podziale władzy w Unii

3. SWOBODY A JEDNOSTKA

A. Ujęcie ogólne

B. Swobody jako prawa podmiotowe

a) Pojęcie i elementy składowe

b) Perspektywa ponadpozytywna

C. Swobody jako prawa obywatelskie

a) Obywatelstwo rynkowe i jego erozja

b) Konsekwencje wprowadzenia obywatelstwa UE

ROZDZIAŁ III. SYSTEMATYKA SWOBÓD

1. ZAKRES W UJĘCIU PODSTAWOWYM

2. STRUKTURA POSTANOWIEŃ TRAKTATOWYCH I ICH KONSEKWENCJE

3. ZWIĄZKI MIĘDZY SWOBODAMI

ROZDZIAŁ IV. WYZWANIA WYKŁADNI NORM SWOBÓD

1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA WYKŁADNI UNIJNEJ

2. WYKŁADNIA CELOWOŚCIOWA I JEJ SKUTKI

CZĘŚĆ DRUGA. WPŁYW SWOBÓD NA SYSTEMY KRAJOWE

ROZDZIAŁ I. WYZWANIE OTWARTOŚCI I PODWÓJNYCH

1. POSZUKIWANIE WŁAŚCIWEJ FORMUŁY

2. ZASADA WZAJEMNEJ UZNAWALNOŚCI

A. Pojęcie i znaczenie ogólne

B. Problem warunku równoważności

C. Konsekwencje zastosowania

a) Podział władzy i konkurencja regulacyjna

b) Skutek deregulacyjny

ROZDZIAŁ II. ŚRODKI KORYGUJĄCE

1. OGÓLNE ZAŁOŻENIA

2. DOPUSZCZALNE WYJĄTKI I OGRANICZENIA SWOBÓD

A. Zasady obowiązywania

B. Katalog

a) Wyjątki traktatowe

b) Wymogi konieczne

3. WYZWANIA INTEGRACJI POZYTYWNEJ

A. Zagadnienia podstawowe

B. Specyfika harmonizacji minimalnej

ROZDZIAŁ III. ZNACZENIE ZASADY PROPORCJONALNOŚCI

1. MODEL OBOWIĄZYWANIA NA RYNKU WEWNĘTRZNYM

2. BADANIE PROPORCJONALNOŚCI W PRAKTYCE

A. Ocena środka ograniczającego swobody

B. Wyważanie wartości

C. Szczególna rola praw podstawowych

CZĘŚĆ TRZECIA. MODEL OCHRONY PRAWNEJ

ROZDZIAŁ I. ZAKRES OCHRONY

1. PROBLEM ELEMENTU TRANSGRANICZNEGO

2. OCHRONA PRZED KRAJEM MACIERZYSTYM

3. OCHRONA PRZED ŚRODKAMI PUBLICZNYMI I PRYWATNYMI

A. Rozumienie pojęcia środków krajowych

B. Ochrona przed podmiotami prywatnymi

ROZDZIAŁ II. ZAKAZ DYSKRYMINACJI

1. ROLA DYSKRYMINACJI W PRAWIE UE

2. UJĘCIE PRAKTYCZNE

A. Dyskryminacja bezpośrednia

B. Dyskryminacja pośrednia

3. PROBLEM OGRANICZONEJ SKUTECZNOŚCI OCHRONY

ROZDZIAŁ III. ZAKAZ NAKŁADANIA BARIER

1. ROZWÓJ ROZUMIENIA W ORZECZNICTWIE

2. ZAKRES BARIER I JEGO ZAGROŻENIA

3. GRANICE ZASTOSOWANIA I ICH NIEJEDNOZNACZNOŚĆ

A. Poszukiwanie właściwej formuły

B. Kryterium dostępu do rynku

C. Ewentualność kryteriów uzupełniających 

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA